પૃથ્વી આકાશનું કેન્દ્ર છે, આ શહેર અવંતિકા નગરીનું રહસ્ય છે અવકાંડના રહસ્યો, મહાકાલ શહેર

 અવકાંડના રહસ્યો, મહાકાલ શહેર

 પૃથ્વી આકાશનું કેન્દ્ર છે, આ શહેર અવંતિકા નગરીનું રહસ્ય છે

 દેશ અને દુનિયામાં ભગવાન શિવ શંકરના ઘણા મંદિરો છે.  સાથે જ ભગવાન શિવને મહાદેવ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.  આવી સ્થિતિમાં, આજે અમે તમને અવંતિકાના શહેર ઉજ્જૈન વિશે ખાસ કહેવા જઈ રહ્યા છીએ, જેને ભગવાન શિવનું શહેર કહેવાય છે, જેમાંથી ઘણાને કદાચ તમારામાંથી ઘણા લોકો જાણતા પણ ન હોય.  વાસ્તવમાં મહાદેવ / મહાકાલનું શહેર, અવંતિકા નગરી એટલે કે ઉજ્જૈન પોતે ખૂબ જ અદભૂત છે.  શિપ્રા નદીના કિનારે વસેલું અને મંદિરોથી શણગારાયેલું આ શહેર સદીઓથી મહાકાલનું શહેર તરીકે જાણીતું છે.

 આ શહેર પ્રાચીન સમયમાં ઉજ્જયિની અને અવંતિકાના નામોથી પણ જાણીતું હતું.  અવંતિખંડની મહાનતા સ્કંદ પુરાણના અવંતિખંડમાં વર્ણવવામાં આવી છે.  ઉજ્જૈનનું અંગારેશ્વર મંદિર મંગળ ગૃહનું જન્મસ્થળ માનવામાં આવે છે અને કેન્સરનું ઉષ્ણકટિબંધ પણ અહીંથી પસાર થાય છે.  ઉજ્જૈન મધ્ય પ્રદેશનું સૌથી જૂનું શહેર છે જે શિપ્રા નદીના કિનારે આવેલું છે અને શિવરાત્રી, કુંભ અને અર્ધ કુંભ જેવા મોટા મેળાઓ માટે પ્રખ્યાત છે.  આ શહેર પ્રાચીન સમયમાં ઉજ્જયિની તરીકે પણ જાણીતું હતું. "ઉજ્જયિની" નો અર્થ તેજસ્વી વિજેતા છે.  ઉજ્જૈન ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓનું કેન્દ્ર છે અને મુખ્યત્વે તેના પ્રસિદ્ધ પ્રાચીન મંદિરો માટે દેશભરના પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે.

 હજારો લાખો વર્ષોથી, ઉજ્જૈન શહેર અવંતિકા, ક્યારેક કનકશિંગા અથવા કુસ્થલી અથવા ભોગસ્થલી અથવા અમરાવતી જેવા ઘણા નામોથી જાણીતું હશે.  પરંતુ આ બધા નામો હોવા છતાં, તે હંમેશા મહાકાલનું શહેર કહેવાય છે.  દેશભરમાં ભગવાન શિવના 12 જ્યોતિર્લિંગ છે, તેમાંથી એક મહાકાલના રૂપમાં ઉજ્જૈનના મહાકાલેશ્વર મંદિરમાં બિરાજમાન છે, તે વિશ્વનું એકમાત્ર જ્યોતિર્લિંગ છે જે દક્ષિણ તરફ છે.  એવું માનવામાં આવે છે કે દક્ષિણ દિશા મૃત્યુની દિશા એટલે કે કાલ છે અને જે કાલને નિયંત્રિત કરે છે તે મહાકાલ છે.

 ભગવાન યમરાજ દક્ષિણ દિશાના સ્વામી છે.  દક્ષિણ મુખી જ્યોતિર્લિંગના માત્ર દર્શનથી જ જીવન સ્વર્ગ બની જાય છે, મૃત્યુ પછી પણ વ્યક્તિને યમરાજની સજામાંથી મુક્તિ મળે છે.  મહાકાલેશ્વર દક્ષિણ મુખ હોવાને કારણે દ્વાદશ જ્યોતિર્લિંગમાં આગવું સ્થાન ધરાવે છે, મહાકાલેશ્વર મંદિરમાં ઘણા મંત્રોનો જાપ, જળ પવિત્ર અને પૂજા કરવામાં આવે છે.  મહામૃત્યુંજય જપ પણ મહાકાલેશ્વરમાં જ કરવામાં આવે છે.  મહાકાલેશ્વર મંદિર વિશાળ સંકુલમાં આવેલું છે, જ્યાં અનેક દેવી -દેવતાઓના નાના -મોટા મંદિરો છે.  મંદિરમાં પ્રવેશવા માટે મુખ્ય દ્વારથી ગર્ભગૃહ સુધીનું અંતર કાપવું પડે છે.  આ માર્ગમાં અનેક steાળવાળી ચbsાણ કરવી પડે છે, પરંતુ વિશાળ માર્ગને કારણે પ્રવાસીઓને મુલાકાતીઓ માટે બહુ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડતો નથી.  ગર્ભગૃહમાં પ્રવેશવા માટે પાકા સીડી છે.

 આકાશનું કેન્દ્ર અને પૃથ્વીનું કેન્દ્ર: જ્યાંથી સમગ્ર બ્રહ્માંડનો સમય નક્કી થાય છે.

 મહાકાલની આ જમીન એટલે કે ઉજ્જૈન વિશેના તમામ રહસ્યો આજે પણ હાજર છે.  એવું કહેવાય છે કે ઉજ્જૈન સમગ્ર આકાશનું કેન્દ્ર છે, એટલે કે આકાશનું કેન્દ્ર છે.  તે જ સમયે, ઉજ્જૈન પૃથ્વીનું કેન્દ્ર પણ છે, એટલે કે અહીં તે સ્થાન છે જ્યાંથી સમગ્ર બ્રહ્માંડનો સમય નક્કી થાય છે.  આ સ્થળેથી બ્રહ્માંડની સમય ગણતરી કરવામાં આવે છે, તેમજ આ પૃથ્વી, જે સમયનું કેન્દ્ર માનવામાં આવે છે, તેને મહાકાલની ભૂમિ પણ કહેવામાં આવે છે.  મહાકાલનો મહિમા પણ આ રીતે વર્ણવવામાં આવ્યો છે -

 આકાશ તારકમ લિંગમ પાટલે હાટકેશ્વરમ.

 ભુલકે ચ મહાકાલો લિન્દગતરાય નમોસ્તુ તે

 આનો અર્થ એ થયો કે આકાશમાં તારક લિંગ, હેડ્સમાં હાટકેશ્વર-લિંગ અને પૃથ્વી પરનું મહાકાલેશ્વર એકમાત્ર માન્ય શિવલિંગ છે.

 માન્યતા અનુસાર, મહાકાલ પૃથ્વી જગતના શાસક છે, સાથે સાથે ત્રણ જગત અને સમગ્ર વિશ્વના શાસક છે.  શાસ્ત્રો અને પુરાણો જેવા ઘણા ધાર્મિક ગ્રંથોમાં તેમનો ઉલ્લેખ આ રીતે કરવામાં આવ્યો છે કે તેમની પાસેથી સમય અવધિ, સમય મર્યાદા અને સમય વિભાજનનો જન્મ થાય છે અને તે તેમના દ્વારા પણ નક્કી થાય છે.  આનો અર્થ એ છે કે સમયનું ચક્ર ઉજ્જૈનથી જ ચાલે છે, સમગ્ર બ્રહ્માંડના તમામ ચક્ર અહીંથી ચાલે છે.  પૃથ્વી તેની ધરી પર પરિભ્રમણ હોય, પૃથ્વીની આસપાસ ચંદ્રનું પરિભ્રમણ હોય, સૂર્યની આસપાસ પૃથ્વીનું પરિભ્રમણ હોય કે આકાશમાં કોઈ પ્રકારનું ચક્ર હોય, આ બધી ક્રિયાઓ મહાકાલને સાક્ષી માનીને કરવામાં આવે છે.

 શિવ મહાપુરાણના 22 મા અધ્યાય મુજબ ભગવાન શિવ ભક્તોને દુષ્ટ મીઠા રાક્ષસથી બચાવવા માટે જ્યોતિના રૂપમાં ઉજ્જૈનમાં દેખાયા હતા.  પ્રદૂષણ જગતનો સમયગાળો હતો અને શિવશંકરે તેનો અંત લાવ્યો, તેથી ભોલેનાથ મહાકાલ નામથી શંકરની પૂજા કરવામાં આવી.  તેથી, ઉજ્જૈનને જૂના સાહિત્યમાં મહાકલ્પપુરમ પણ કહેવામાં આવે છે, ઉજ્જૈનમાં મહાકાલના નિવાસને કારણે, ભગવાન શિવ તરીકે ઓળખાતા સમયના સમયગાળામાં, દુષ્ટ દુષ્ટને મારી નાખ્યા પછી.  ઉજ્જૈનમાં એક પ્રખ્યાત કહેવત છે, "કામ કરનારા ચાંડાલનું અકાળે મૃત્યુ થાય છે, કાલ જે મહાકાલનો ભક્ત છે તેને શું કરવું જોઈએ".

 રાખ સાથે સ્નાન: એક ખૂબ જ ઉંડું રહસ્ય ...

 પુરાણોમાં, સપ્તનગરીનો ઉલ્લેખ છે જે મોક્ષ આપે છે એટલે કે જીવન અને મૃત્યુના ચક્રમાંથી છુટકારો મેળવે છે, અને ઉજ્જૈન પણ તે સાત શહેરોમાંનું એક છે.  જ્યારે બીજી બાજુ મહાદેવનું તે પરિમાણ છે જેને મહાકાલ કહેવામાં આવે છે, જે મુક્તિ તરફ દોરી જાય છે.  ઉજ્જૈનમાં કાલભૈરવ અને ગhકાલિકા પણ છે, જેમાં કાલનો ઉલ્લેખ છે અને કાલ એટલે સમય, જે તે સમયનો સ્વામી પણ છે મહાકાલ.

 ઉજ્જૈનમાં રાખમાં સ્નાન કરનારા મહાકાલની વિશેષ ઉપાસના પણ છે.  આદિદેવ શંકરને રાખ સળગાવવાનો શોખ છે, તેની પાછળનું રહસ્ય પણ ઘણું deepંડું છે.  એક તરફ, જો શિવ મહાકાલના રૂપમાં સમયનો સ્વામી છે, તો કાલ ભૈરવના રૂપમાં તે સમયનો નાશ કરનાર છે.  આ બધાની આસપાસ રહસ્ય છુપાયેલું છે, જેમાં જાણી શકાય છે કે મહાદેવને રાખ કે ભસ્મ કેમ ગમે છે, શા માટે ભસ્મનું સ્નાન અથવા રાખનું તિલક તેમની પૂજામાં વપરાય છે.  મહાકાલની આવી પૂજા બીજે ક્યાંય જોવા મળતી નથી.  ભસ્મ અને મહાદેવ વચ્ચે શું સંબંધ છે?  જો કે આ રહસ્ય હજુ પણ એક રહસ્ય છે, પરંતુ રાખ વિશે કેટલાક સિદ્ધાંતો આપવામાં આવ્યા છે.

 ભસ્મ શિવના સતી પ્રત્યેના પ્રેમનું પ્રતીક છે.

 ઉજ્જૈન શહેર હિન્દુ ધર્મના તમામ સંપ્રદાયો માટે પ્રેરણા માનવામાં આવે છે.  મચેન્દ્રનાથ અને ગોરખનાથમાંથી પસાર થયેલા તે સંપ્રદાયોમાંથી એક સંપ્રદાય નવનાથ તરીકે લોકપ્રિય બન્યો.  આ સંપ્રદાયના સાધુઓને પણ ઘણી વખત રાખ મળે છે.  શિવની મનપસંદ ભસ્મ theષિઓ માટે પ્રસાદ છે અને તેઓ તેમના વાળથી આખા શરીર પર ધૂનની રાખ લગાવતા જોવા મળે છે.

 તે જ સમયે, શિવ વિશે એક અન્ય માન્યતા છે કે ભગવાન શંકરની પ્રથમ પત્ની સતીના પિતાએ ભગવાન શંકરનું અપમાન કર્યું હતું, જેના કારણે સતીએ યજ્ ofના હવનકુંડમાં કૂદકો લગાવ્યો હતો, જેના કારણે શિવ ગુસ્સે થયા હતા.  શિવ સતીના મૃત શરીરને લઈને સમગ્ર બ્રહ્માંડમાં ભ્રમણ કરવા લાગ્યા.  એવું લાગતું હતું કે શિવના ક્રોધને કારણે બ્રહ્માંડનું અસ્તિત્વ જોખમમાં છે.  પછી શ્રી હરિ વિષ્ણુએ શિવને શાંત કરવા માટે સતીને રાખમાં રૂપાંતરિત કરી અને શિવે તે રાખને તેના શરીર પર ઘસડી જેથી તેની પત્ની હંમેશા રામને પોતાની સાથે લઈ જાય.

 આ સિવાય મહાદેવની પ્રથમ પત્ની સતી વિશે પણ એક અલગ માન્યતા છે.  જે મુજબ શ્રી હરિ વિષ્ણુએ દેવી સતીના દેહને રાખમાં પરિવર્તિત કર્યો ન હતો, પરંતુ તેને તોડી નાખ્યો હતો.  એવું કહેવામાં આવે છે કે તેમના અંગો પૃથ્વી પર 51 સ્થળોએ પડ્યા હતા, આ સ્થળોએ શક્તિપીઠની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.  જેમાંથી એક શક્તિપીઠ ઉજ્જૈનમાં પણ છે.  જે હાલમાં હરિસિદ્ધિ માતાના મંદિર તરીકે ઓળખાય છે.

 ભસ્માનો મેકઅપ: આસક્તિ અને ભ્રમણાથી અલગ થવા માટે ...

 એક માન્યતા અનુસાર, શિવ પોતાના શરીર પર ચિતરની રાખને ઘસીને સંદેશ આપે છે કે અંતે બધું જ ભસ્મ બનવાનું છે, તેથી દુન્યવી વસ્તુઓ વિશે ભ્રમ અને ભ્રમના પ્રભાવમાં ન રહો અને ભગવાનની ભસ્મ જેવા બનો સમર્પિત કરો.

 ભસ્મ પણ વિનાશનું પ્રતીક છે.  કારણ કે જો બ્રહ્મા બ્રહ્માંડના સર્જક છે અને વિષ્ણુ નિભાવક છે, તો મહેશને બ્રહ્માંડનો નાશ કરનાર માનવામાં આવે છે.  માન્યતા મુજબ, જ્યારે બ્રહ્માંડમાં નકારાત્મકતા ખૂબ વધી જાય છે, ત્યારે શિવ વિનાશક સ્વરૂપમાં આવે છે અને દરેક વસ્તુનો નાશ કરે છે.  બીજી માન્યતા એ છે કે રાખ એ વિનાશનું પ્રતીક છે, જે શિવ દરેકને સારા કાર્યો કરવા માટે યાદ અપાવે છે, નહીં તો અંતે તે બધા રાઈ થઈ જશે.

 ભસ્મ સાથે શિવનો આ સંબંધ માત્ર માન્યતાઓમાં છે, કારણ કે તેનું રહસ્ય આજે પણ અકબંધ છે, જોકે મહાકાલને ઉજ્જૈન શહેરના રાજા તરીકે ગણવામાં આવે છે અને તેના વિશે એવું રહસ્ય છે જે આજે પણ અવંતિકાના લોકો અનુભવે છે.

 ઉજ્જૈનના એકમાત્ર રાજા: મહાકાલ ...

 વિક્રમ-બેતાલ અને સિંહાસન બત્તીસીની પ્રચલિત વાર્તામાં પણ, આ શહેરે ઉજ્જૈનના રાજા વિક્રમાદિત્યને લગતા આવા ઘણા રહસ્યો રાખ્યા છે.  એવું કહેવામાં આવે છે કે જ્યારથી રાજા વિક્રમાદિત્યએ 32 બોલતા પૂતળાઓથી ભરેલું પોતાનું સિંહાસન છોડ્યું છે, ત્યારથી તેમના શાસનકાળ પછી કોઈ પણ રાજા અહીં રાત રોકાઈ શક્યા નથી.

 ઉજ્જૈનનો એક જ રાજા છે અને તે છે કાલનો કાલ, મહાકાલ.  પૌરાણિક કથા અને સિંહાસન બત્તીસીની વાર્તા અનુસાર, રાજા ભોજના સમયથી કોઈ રાજા અહીં રહ્યો નથી.  આજના સમયમાં પણ સીએમ, પીએમ, રાષ્ટ્રપતિ કે કોઈપણ જનપ્રતિનિધિ અહીં રાત રોકાઈ શકતા નથી.

 કહેવાય છે કે દેશના ચોથા વડાપ્રધાન મોરારજી દેસાઈ એક રાત ઉજ્જૈનમાં રોકાયા, બીજા દિવસે તેમની સરકાર જતી રહી.  કર્ણાટકમાં મુખ્યમંત્રી યેદિયુરપ્પા ઉજ્જૈનમાં એક રાત રોકાયા અને 20 દિવસ પછી યેદિયુરપ્પાએ રાજીનામું આપવું પડ્યું.

 આ માન્યતાનું રહસ્ય કોઈ જાણતું નથી, પરંતુ આવી ઘટનાઓ રાજકારણ અને રાજવી પરિવાર સાથે સંકળાયેલા લોકોને મહાકાલની શહેરની હદમાં રાત્રે ન રહેવા મજબૂર કરે છે.

 મહાકાલ અનિશ્ચિત મૃત્યુ ટાળે છે

 ઘણા લોકો બાબાની મુલાકાત પણ લે છે જેથી જંગલ તેના અનિશ્ચિત મૃત્યુને ટાળી શકે, અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે.  નિષ્ઠાવાન હૃદયથી અહીં આવવું, પ્રાર્થના ક્યારેય ખાલી થતી નથી.  અહીં આવવાથી દરેક ઈચ્છાઓ પૂરી થાય છે.  વિદેશથી પણ લોકો બાબાના દર્શન કરવા આવે છે.  ઘણા વિદ્વાનો કહે છે કે મહાકાલ ઉજ્જૈનથી જ વિશ્વને ખવડાવે છે.

 ભગવાન મહાકાલની પૂજા નિષ્ઠાપૂર્વક હૃદયથી કરવાથી તમામ દુingsખોમાંથી મુક્તિ મળે છે.હિન્દુ ધર્મ અનુસાર ભગવાન શંકરને મૃત્યુના દેવતા માનવામાં આવે છે, તેથી તેઓ અવતાર નથી પણ પોતે એક સાક્ષાત ભગવાન છે અને કાલના સમયને કારણે તેઓ તેને મહાકાલ કહેવામાં આવે છે જેની શરૂઆત કે અંત નથી.

 મહાકાલને કાલનો શાસક માનવામાં આવે છે અને ખાસ કરીને ભગવાન શંકરની પૂજા કરવાથી મૃત્યુનો ભય દૂર થઈ જાય છે અને જો ભગવાન શંકરની સાચા હૃદયથી પૂજા કરવામાં આવે તો મૃત્યુ પછી વ્યક્તિને યમરાજે આપેલા ત્રાસમાંથી મુક્તિ મળે છે.

 મહાકાલ સ્તોત્રમ: શિવનું આ વરદાન દરેક પરિસ્થિતિમાં સફળતા લાવે છે….

 મહાકાલ સ્તોત્રમ વિશે બહુ ઓછું જાણીતું છે, જે ભગવાન શિવ દ્વારા ભૈરવીને સંભળાવવામાં આવ્યું હતું.  આ સ્તોત્રમાં ભગવાન શિવના વિવિધ સ્વરૂપોની પ્રશંસા કરવામાં આવી છે.  ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, આ સ્તોત્ર ભગવાન શિવના ભક્તો માટે કોઈ વરદાનથી ઓછું નથી.

 દરરોજ માત્ર એક વખત આ સ્તોત્રનો જાપ કરવાથી ભક્તમાં નવી ઉર્જા અને શક્તિ આવે છે.  આ સ્તોત્રનો જાપ તમને સફળતાની ખૂબ નજીક લઈ જઈ શકે છે.

 મહાકાલ સ્તોત્રમ -

 મહાકાલ મહાકાયા મહાકાલ જગપતપત.

 મહાકાલ મહાયોગીન મહાકાલ નમોસ્તુતે।

 મહાકાલ મહાદેવ મહાકાલ મહા પ્રભો.

 મહાકાલ મહારૂદ્ર મહાકાલ નમોસ્તુતે.

 'ઘણા પ્રાચીન વાંગમાયા મહાકાલના વ્યાપક મહિમાથી ભરેલા છે કારણ કે તેઓ સમય-ખંડ, સમય-મર્યાદા, સમય-વિભાજન વગેરેના પ્રથમ ઉપદેશક અને સ્થાપક છે.

 અવંતિકાસ વિહિતાવતારમ્

 મુક્તિ

 અકાળ મૃત્યુ

 

 

 

 આપણ જરૂર વાંચો ;- પૃથ્વીનો એકમાત્ર કુદરતી ઉપગ્રહ ચંદ્ર વિશે 53 રસપ્રદ તથ્યો અને માહિતી